Piše: A. Omerović (Žurnal)
Koeficijent tekuće likvidnosti na 31. 12. 2022. godine ukazuje na to da Društvo tekućim sredstvima (106.769.279 KM) nije u mogućnosti izmiriti tekuće obaveze (109.606.160 KM). Za osiguranje tekuće likvidnosti u 2022. godini Društvo se zadužilo kratkoročnim kreditima u iznosu od 34.000.000 KM (overdraft i revolving krediti). Tokom 2022. godine ostvaren je značajan pad prihoda od ugovora sa kupcima, što je rezultiralo gubitkom od 81.075.023 KM, dok su samo troškovi plaća i ostalih ličnih primanja veći u odnosu na prethodnu godinu za 7.415.139 KM” naveli su federalni revizori u izvještaju o finansijskoj reviziji Elektroprivrede HZHB za 2022. godinu.
Elektroprivreda HZHB u 2022. godini imala je 2.282 radnika in a troškove njihovih plaća i ostalih primanja potošeno je 110.541.397 KM.
Plaća generalnog direktora Marinka Gilje u decembru prošle godine iznosila je 6.546 KM, odnosno pet prosječnih plaća u FBiH, a plaća izvršnih direktora iznosi 4,5 prosječne plaće isplaćene u Federaciji FBiH. Najniža isplaćena plaća bila je 776 KM.
“Naknade zaposlenima iskazane su u iznosu od 14.051.385 KM i utvrđene su sporazumom sa sindikatom (topli obrok, regres i jubilarne naknade). Ove naknade isplaćene su značajno iznad porezno dopustivih u iznosu od najmanje 7.255.229 KM. Društvo prilikom isplata ovih naknada nije uzelo u obzir značajan pad prihoda u odnosu na prethodnu godinu i iskazani gubitak od 81.075.023 KM, kao i nepovoljne finansijske pokazatelje, te su isplate ovih naknada iznad porezno dopustivih imale direktan uticaj na ostvarene gubitke iz redovnog poslovanja u 2022. godini” naveli su revizori.
Revizorima su bili sporni i ugovori za reklame i sponzorstva a o čemu je ranije Žural opširno pisao.
Naime, u 2022. godini Elektroprivreda HZHB zaključila je veliki broj ugovora o sponzorstvu od kojih su najveći sa fudbalskim klubom Zrinjski Mostar 200.000 KM, fudbalskim klubom Široki Brijeg 200.000 KM, fudbalskim klubom GOŠK Gabela 40.000 KM i košarkaškim klubom Široki Brijeg 35.100 KM.
Revizori su potvrdili pisanje Žurnala da je kod nabavke usluga reklamiranja putem fudbalskog kluba sa područja Mostara uslovima iz tenderske dokumentacije tender namješten za HŠK Zrinjski.
“Prema podacima Nogometnog saveza BiH, samo HŠK Zrinjski ispunjava ove uslove na području Mostara. Napominjemo da HŠK Zrinjski Mostar nije redovno izmirivao obaveze za isporučenu električnu energiju i Društvo je utužilo neizmirena potraživanja (554.254 KM) iz ranijeg perioda. Posebno ističemo činjenicu da potraživanja prema HŠK Zrinjski Mostar imaju kontinuiran rast i godinama se ne naplaćuju. Ovim načinom utvrđivanja uslova ponude i ograničavanjem samo na područje Mostara, u kojem samo jedan ponuđač ispunjava uvjete, narušava se načelo konkurencije,”naveli su revizori.
Sumnjive su bile i ostale javne nabavke Elektroprivrede HZHB. Posebnu sumnju su izazvali otvoreni postupci, koji bi trebali biti najtransparentniji. Kod većine revidiranih postupaka tendersku dokumentaciju preuzeo je veći broj ponuđača ali je na tender pristigla samo jedna ponuda.
“Ukupna vrijednost postupaka koje smo revidirali, a za koje je dostavljena samo jedna ponuda, iznosi 13.455.137 KM. Društvo nije izvršilo analizu i utvrdilo razloge prijave samo jednog ponuđača na postupak javne nabavke, kako bi postiglo cilj ostvarenja veće konkurencije i mogućnosti učestvovanja više potencijalnih ponuđača radi ostvarenja najboljih efekata za Društvo”, naveli su federalni revizori.
Osim toga, bili su sporni i drugi postupci javnih nabavki, u iznosu od najmanje 3.665.594 KM, za koje revizori nisu mogli potvrditi da su provedeni u skladu sa Zakonom o javnim nabavkama, u dijelu koji se odnosi na odabir odgovarajućeg postupka, praćenje realizacije zaključenih ugovora i sačinjavanje tenderske dokumentacije na način da svim ponuđačima omogući jednak tretman. Izvještaj je dostupan na ovom liku.
SKUPO KUPUJU JEFTINO PRODAJU
Razlozi za višemilionski gubitak Elektroprivrede HZHB u 2022. godini između ostalog je i činjenica da je Elektroprivreda skuplje nabavljala struju nego što je prodavala.
Elektroprivreda HZHB prošle godine imala je oko 149,3 miliona maraka prihode od trgovine električnom energijom i trgovinom unutar zemlje. Najvećim dijelom prihodi su od kupaca GEN-I Sarajevo 62.143,411 KM, Interenergo Sarajevo 16.440.161 KM, HSE Sarajevo 10.401.733 KM, DC Sarajevo 9.958.174 KM i ALPIQ Energija BH Sarajevo 7.357.216KM, dok se prodaja na distribucijskom nivou odnosila najvećim dijelom na JP Elektroprivredu BiH 19.152.338 KM.
Zanimljivo je da su tri najveća kupca u vlasništvu slovenačkih firmi i u BiH imaju samo jednog zaposlenog GEN-I i HSE Sarajevo, dok je u Interenergo zaposleno tri osobe.
“Prosječna cijena kupovine električne energije na osnovu svih ugovora u tekućoj godini iznosila je 343,98 KM/MWh, dok je prosječna prodajna cijena bila 340,72 KM/MWh, što ukazuje na činjenicu da je cijena kupovine električne energije bila veća od prodajne cijene. Navedeno je uticalo na manje ostvarenje prihoda u odnosu na planirane i u konačnici na negativan finansijski rezultat”, naveli su federalni revizori u Izvještaju o finansijskoj reviziji Elektroprivrede HZHB za 2022. godinu.
