Najmanje tri suda i četiri tužilaštva, te vrhovno pravosudno tijelo u Bosni i Hercegovini koriste kamere kineskih proizvođača kojima su SAD uvele sankcije zbog rizika po sigurnost, pokazuju podaci koje je prikupio Detektor.
Ove kamere većinom su kupovane prije nego što su uvedene sankcije, kada su SAD i Kina počele međusobni trgovinski rat. Dio opreme kupljen je upravo sredstvima SAD-a ili Evropske unije, a sada ih gradovi i institucije na oba kontinenta mijenjaju zbog zabrinutosti za privatnost, ali i ljudska prava, javlja Detektor.
Zaštita nacionalnih interesa trebala bi biti obaveza svake države i njenih građana, kaže inžinjer Damir Avdić.
Neopreznost institucija
– Institucije moraju biti oprezne prilikom nabavke bilo kakve opreme kroz koju se šalju i primaju osjetljive informacije i podaci, objašnjava on.
Visoko sudskog i tužilačko vijeće (VSTV), kantonalni sudovi u Tuzli i Mostaru, tužilaštva iz Orašja, Tuzle, Bihaća i Trebinja, te Ustavni sud Republike Srpske koriste kamere proizvođača Hikvision ili Dahua, kojima su SAD uvele sankcije jer smatraju da djeluju protivno interesima njihove vanjske politike.
Federalna komisija za komunikacije SAD-a 2022. godine usvojila je nova pravila koja zabranjuju uvoz komunikacione opreme koju smatraju neprihvatljivim rizikom po nacionalnu sigurnost.
Osim Hangzhou Hikvision Digital Technology i Dahua Technology, na listu je stavljena i komunikaciona oprema koju proizvode Huawei Technologies, ZTE Corporation i Hytera Communications, čije kamere na uniformama koriste policajci Ministarstva unutrašnjih poslova Kantona Sarajevo.
Kantonalni sud u Mostaru, u čijim sudnicama su postavljene kamere Hikvision, navodi da je Američka agencija za međunarodni razvoj (USAID) finansirala nabavku ove opreme 2020. godine. Kamere u ovom sudu nisu povezane na internet, potvrdili su za Detektor.
– Svi se pohranjeni videozapisi nalaze na lokalnom ili sudskom serveru, koji nije povezan na globalnu internet mrežu, tako da ne postoji mogućnost zloupotrebe videozapisa od strane ovlaštene osobe, tvrde.
Koje kamere koristi VSTV?
U prostorijama VSTV-a postavljene su kamere njemačkog proizvođača Bosch, ali i Hikvisiona – jednog od najvećih proizvođača kamera na svijetu, uz Dahua. Većina nadzornih kamera u prostorijama ovog najvišeg pravosudnog tijela je pod kontrolom i u nadležnosti Odjela za informaciono-komunikacionu tehnologiju.
VSTV u svom odgovoru za Detektor navodi da je dio kamera proizvođača Hikvision, instaliranih 2017. godine, finansiran donatorskim sredstvima Evropske unije (EU), dok je nabavka dijela kamera istog proizvođača instaliranih 2023. godine sprovedena uz pomoć projekta EU4Justice.
Iz VSTV-a objašnjavaju da primjenjuju najbolje prakse i standarde sigurnosti, te da videonadzorni sistemi rade isključivo u zatvorenom, strogo kontrolisanom mrežnom okruženju, bez pristupa internetu.
