Piše: Fabian Kretschmer (rnd.de)
Ponekad je čudno vidjeti za koga Narodna Republika Kina prostire crveni tepih: Otkako je Bashar al-Assad sletio u Hangzhou avionom Air China u četvrtak, sirijski predsjednik i prva dama su slavljeni kao superzvijezde.
Svi sadržaji javnog programa, uključujući i posjetu budističkom hramu, odvijaju se pod lampama euforičnih državnih novinara i pod stalnim aplauzom navijačkih gledalaca.
Konačno, u petak, Assad se sastao sa predsjednikom Xi Jinpingom radi razgovora. I ovdje su se čuli samo pozitivni signali. Prema novinskoj agenciji Xinhua, Xi je govorio o “jačem” prijateljstvu između dvije zemlje. Kina je takođe spremna da podrži Siriju u odbrani od “spoljnog miješanja”. Na kraju, ali ne i najmanje važno, dvojica šefova država odlučili su se za zajedničko “strateško partnerstvo” ne najavljujući, međutim, konkretan sadržaj sporazuma.
Kina bi mogla potaknuti obnovu u Siriji
To je prva posjeta sirijskog predsjednika Kini u gotovo 20 godina. A iz Assadove perspektive, očigledno je zašto je izuzetno isplativo biti u dobrim odnosima sa politički moćnom i ekonomski moćnom državom kao što je Kina. Kina će vjerovatno igrati važnu ulogu u obnovi razorene zemlje i pomoći u razbijanju njene izolacije. Štaviše: Assad, koga Zapad uglavnom tretira kao pariju, vjerovatno će ponovo postati respektabilan na međunarodnoj sceni zahvaljujući napretku Kine.
Međutim, manje je očigledno zašto se Peking toliko udvara “koljaču iz Damaska”. Iz čisto ekonomske perspektive, Narodna Republika je sada najvažniji trgovinski partner Sirije sa godišnjim izvozom od preko 420 miliona dolara, ali po kineskim standardima ovo je više kao kikiriki. I do sada su se kompanije ponašale prilično oprezno: industrijski park vrijedan 2 milijarde dolara koji su željeli izgraditi u Siriji do sada se pokazao kao prazno obećanje. Strah od kršenja zapadnih sankcija veći je od kratkoročnih povrata.
Kažu da su se Ujguri radikalizirali u Siriji
Ono što Siriju čini ekonomski atraktivnom iz kineske perspektive je geografska lokacija zemlje: Sirija ima pristup Mediteranu i mogla bi igrati sve važniju tranzitnu ulogu za kineski robni promet.
Iznad svega, za Kinu je važno da podrži vladu koja dijeli napore Pekinga u borbi protiv terorizma. Prema Pekingu, hiljade Ujgura – muslimanske manjine iz sjeverozapadne kineske regije Xinjiang – radikaliziralo se posljednjih godina i borilo se na strani “Islamske države” (IS) u Siriji. Partijsko rukovodstvo u Pekingu činjenicu da bi se islamisti sada možda mogli vratiti u Xinjiang kao borci za nezavisnost vidi kao fundamentalnu prijetnju.
Kina štiti Siriju od sankcija
Samo u ovom kontekstu možemo razumjeti zašto je Kina uvijek stajala uz Damask nakon početka rata u Siriji i uprkos strašnim zločinima Assadove vlade. U Vijeću sigurnosti UN-a, na primjer, Peking je dosljedno glasao protiv ekonomskih sankcija.
Sa svojom pragmatičnom, dugoročnom, ali i moralno indiferentnom perspektivom, Narodna Republika Kina je odavno postala važan igrač u arapskom svijetu. Peking je to najimpresivnije demonstrirao kada je početkom godine posredovao u normalizaciji diplomatskih odnosa između Irana i Saudijske Arabije – na veliku ljutnju Sjedinjenih Država, čiji utjecaj na Bliskom istoku opada. Kina je, s druge strane, uspjela da održi relativno dobre odnose sa svim zemljama u regionu, prvenstveno zbog svoje ekonomske moći kao investitora i kupca nafte.
