Zemlja, voda i zrak diljem Bosne i Hercegovine unazad godinama nemilosrdno se uništavaju i kontaminiraju. Istovremeno, nastojanja i zahtjevi građana za zdravu i čistu životnu sredinu ne nailaze za razumijevanje nadležnih institucija od lokalnih, kantonalnih, entitetskih vlasti pa se sve to često pretvara u borbe s vjetrenjačama.
Jedan od takvih primjera bilježimo i u Kozarskoj Dubici u kojoj, prema navodima građana i stanju na terenu, duže od decenije u Ustaničkoj ulici, tik uz stambene objekte, postoji i egzistira pretovarna stanica za komunalni otpad u vlasništvu javnog preduzeća Komunalac AD Kozarska Dubica.
GRAĐANI POTPISALI PETICIJU
Pretovarna stanica zapravo se pretvorila u klasičnu deponiju različitih vrsta komunalnog otpada, radi na granici zakonitosti, ali za razliku od građana lokalne vlasti to previše ne brine.
Kako bi zaštitili vlastito zdravlje, poslednji u nizu apela upućenih lokalnim vlastima je peticijaneformalne grupe građana Reaguj – za zdravlje i životnu sredinu, sa 447 potpisa Dubičana u kojoj su pozvali odbornike lokalne skupštine da hitno reaguju i donesu odluku o izmještanju pretovarne stanice iz Ustaničke ulice.
U peticiji navode da postojanje pretovarne stanice za otpad u centru grada nije u skladu sa Zakonom o upravljanju otpadom koji, uz ostalo, definira da se „upravljanje otpadom vrši na način kojim se obezbjeđuje najmanji rizik po ugrožavanje života i zdravlja ljudi i životne sredine, kontrolom i mjerama smanjenja nivoa buke i neprijatnih mirisa.“
Upravo su mještani koji žive u blizini pretovarne stanice izloženi, blago je reći, „neprijatnim mirisima“, koji su u ljetnom periodu više izraženi zbog visokih temperatura, ali im je ugroženo i zdravlje od zaraznih bolesti.
Iako isti zakon definira i da je „odgovorno lice postrojenja za tretman otpada dužno da bezbjeđuje otpad i štiti ga od rasipanja i curenja“, mještani navode da se otpad često zna da se izlije na privatne posjede, te ga vjetar i psi lutalice raznose i van granica pretovarne stanice.
Iako se, prema zakonu, upravljanje otpadom „organizuje na način koji ne predstavlja opasnost po zdravlje ljudi i životnu sredinu“, činjenično stanje na terenu je daleko od takvog jer je zdravlje građana ugroženo, pogotovo onih koji žive u blizini, budući da je nemoguće odbraniti se od potencijalne zaraze.
Također je zakonom propisano i da „razdaljina između spoljašnje granice lokacije deponije i najbližeg objekta naseljenog područja, gdje stalno borave ljudi, ne može iznositi manje od 500 metara“, međutim, neke kuće su locirane neposrednu uz samu deponiju.
„Svjesni smo da za opštine i gradove mora postojati sistemsko odlaganje i odvoz otpada, ali je tu Zakon koji kaže da otpad ne može da se deponuje blizu naseljenog mjesta“, navode građani – organizatori peticije.
U razgovoru za naš portal Sanja Bera, jedna od stanovnica Ustaničke ulice, podsjeća da se njena porodica i susjedi godinama pravnim sredstvima bore protiv nelegalne deponije.
„Postupali smo u skladu sa zakonima, obraćali se nadležnim službama na opštinskom nivou, Ministarstvu urbanizma, građevinarstva i ekologije RS, žalili se na postupanje ekološke inspekcije, ali ništa se nije promjenilo. Povremeno bi ekološka inspekcija postavljala trake oko deponije, odnosno zatvarala je, ali nakon nekoliko dan ‘Komunalac’ ukloni te trake i nastave sa radom“, kaže Bera.
NASTAVILI DA RADE UPRKOS ZABRANI
Inače, nelegalno odlagalište otpada, odnosno takozvana pretovarna stanica, egzistira već 15 godina. Nesnošljiv smrad, insekti, zmije, svakodnevnica su porodice Bera, čiju porodičnu kuću od deponije dijeli samo ograda. Cijelo je naselje uz Ustaničku ulicu ugroženo, iako tu, kako kaže Bera, živi najveći broj djece u Kozarskoj Dubici.
„Nikome od nas nije jasno kako je bilo moguće da se nakon brojnih inspekcijskih uvida i rješenja o zabrani rada na lokaciji u Ustaničkoj ulici ipak komunalnom preduzeću izda ekološka dozvola. Zbog toga smo, mi građani, pokrenuli upravni spor pred Opštinom Kozarska Dubica“, kaže Bera.
Pravna i građanska bitka od 2017. godine vrti se u krug i ono što je evidentno jeste da lokalne vlasti ne pokazuju interes da se deponija ukloni iz naseljenog područja i za nju iznađe nova, trajna lokacija.
Iz odgovora na peticiju koju su građani predali Opštini Kozarska Dubica 2017. godine vidi se da je lokacijsku dozvolu za deponiju izdalo Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju RS, i to na period od pet godina.
Bez odgovora za građane ostaje pitanje da li se iko od predstavnika resornog ministarstva pojavio na terenu i utvrdio stanje, odnosno čime su se rukovodili pri izdavanju dozvole za deponiju u gusto naseljenom gradskom području, i zašto prije toga nije urađena studija utjecaja na okoliš.
Godinu kasnije, aprila 2018., Republička uprava za inspekcijske poslove, Sektor za urbanizam, građevinarstvo i ekologiju, donio je rješenje o zabrani rada pretovarne stanice. No, deponija bude nakratko zatvorena pa ponovo nastavi s radom.
Hoće li poslednja građanska peticija uroditi plodom, hoće li odbornici Skupštine opštine Kozarska Dubica donijeti odluku o zatvarnju pretovarne otpadne stanice u Ustaničkoj ulici i iznači trajni lokalitet za deponovanje otpada van naseljenih područja – dva su glavna pitanja koja će u narednom perodu mučiti mještane Kozarske Dubice.
