Preliminarni rezultati prijevremenih izbori u Bosni i Hercegovini za načelnike i gradonačelnike, kada je u pitanju entitet Republika Srpska, rezultirali su krahom kandidata dviju ključnih opozicionih stranaka, SDS-a i PDP-a.
Kandidat SDS-a za gradonačelnika Doboja Nebojša Šajinović izgubio je izbornu utrku s Borisom Jerinićem, formalno nezavisnim kandidatom iza koga je stao SNSD, DNS, Socijalistička partija te dio bivših članova SDS-a s razlikom od 18.000 glasova. U Tebinju je SNSD-ovom Mirku Ćuriću povjerenje poklonilo 70 posto građana koji su izašli na izbore, dok je Saša Borjan, kandidat koalicije Trebinje zaslužuje bolje, osvojio 30 posto glasova.
Nakon što je opozicioni blok Savez za pobjedu na prošlogodišnjim oktobarskim opštim izborima pretrpio poraz, a Narodni demokratski pokret Dragana Čavića priklonio se bloku vladajućih stranaka, evidentno je da će za konsolidaciju ostatka srpske paralamentarne opozicije (SDS i PDP) trebati i te kako mnogo vremena.
SVE JE SPALO NA PDP
Istina, PDP je uspio da sačuva jedinstvo stranke u entitetskom parlamentu, ali ishod raskola u SDS-u, koji je na svjetlo dana izašao nakon opštih izbora, bit će poznat tek nakon unutarstranačnih izbora najavljenih za april. Sa ili bez Vukote Govedarice na liderskoj poziciji, frakcije unutar SDS-a toliko su jake da i najveći optimisti imaju malo vjere da će se napuštanjem Obrena Petrovića i gradskog odbora SDS Doboj zaustaviti dalje cijepanje formalno i dalje najveće opozicione stranke u RS-u.
Srđan Puhalo, socijalni psiholog i istraživač u oblasti javnog mijenja, u komentaru za Inforadar zaključuje da se u RS-u u ovom trenutku opozicija svela samo na PDP.
„Drugo, još važnije, jeste činjenica da sebe opozicija definiše kao opoziciju SNSD-u, a ne u ideološku opoziciju vladajućim politikama. To se najbolje potvrđuje kroz slučajeve da opozicija vrlo čest aplaudira vlasti, odnosno da bi – da je u mogućnosti – govorila isto što i vlast govori. I za rezultat imate da se ljudi koji nisu na vlasti u 90 posto slučajeva slažu sa onim što vlast govori, odnosno da oni misle ono što vlast, to jeste Milorad Dodik govori“, navodi Puhalo.
Srđan Puhalo: Opozicija u 90 posto slučajeva misli isto što i Dodik
Pojašnjavajući svoj stav da je PDP jedina opoziciona partija u RS-u, kaže da se to vidi po činjenici da je sav udar aktuelne vlasti skoncentrisan na njih, odosno njihovog poslanika u Narodnoj skupštini Draška Stanivukovića. Kada je u pitanju SDS, Puhalo podsjeća da je ta stranka u previranju.
„Oni su se o svom jadu zabavili, odnosno, nakon opštih izbora nisu sigurni jesu li ili ne jedna stranka. Jer jedna struja snažno zagovara koaliciju sa SNSD-om na državnom nivou, a na drugoj strani nema snage da to raščiste, a da se partija ne raspadne“, ističe Puhalo.
Slijedom toga i ne čudi da se opoziciono djelovanje SDS-a svelo tek na istupe dvojice poslanika u entitetskom parlamentu, Nebojše Vukanovića i Miladina Stanića. koji nastoje da budu kakav takav korektiv vlasti.
O dubini raskola svjedoči i pismo koje je član Predsjedništva SDS-a Milovan Cicko Bjelica uputio svojim partijskim kolegama neposredno po okončanju prijevremenih lokalnih izbora.
„Srpska demokratska stranka je pred kolapsom. Na ovo sam odavno upozoravao, o ovome sam pisao i govorio. Mnogi su zatvarali oči i gurali glavu u pijesak, ne želeći da priznaju da sam u pravu. Кada sam govorio da predsjednik Govedarica treba da podnese ostavku zbog loših rezultata na opštim izborima 2018. godine, upozorio sam i da se ne radi na pripremi za vanredne lokalne izbore u Doboju i Trebinju, ali ni u Ribniku, te u opštinama u FBiH, Glamoču, Grahovu, Petrovcu i Drvaru. O dešavanjima i pripremi za opoziv načelnika Miličevića u Tesliću niko u stranci i ne govori“, navodi Bjelica.
Dodaje da SDS nije ni izašla pod svojim imenom i sa svojim kandidatom u Trebinju. Umjesto toga, Trebinje zaslužuje bolje i dr Borjan dobili su povjerenje 4.511 birača, njegov protivkandidat 9.728, a pravo glasa u Trebinju je imalo 30.537 birača.
BJELICA POZIVA GOVEDARICU NA OSTAVKU
„Toliko o alarmiranju glasača, o izlaznosti i o sposobnostima ljudi koji u Trebinju sebe smatraju opozicijom. Nije li to naš veliki poraz u Hercegovini? Hercgovini iz koje je predsjednik stranke Vukota Govedarica. Sve je urušeno, a taj čovjek sve je i obesmislio. Prvi je i jedini predsjednik neke stranke koji je ušao u Vijeće naroda Republike Srpske. Sjetimo se kako su ga na ulici šetali i ustoličavali na funkciju predsjednika Republike. Jedini je koji ni u svom zavičaju nije u stanju da pobjedi, ali koji pobjednike ponižava, napada smjenjuje i izbacuje“…
Ovo je samo dio kritika koje je Bjelica adresirao na svog partijskog šefa. U konačnici, Govedaricu poziva da napusti poziciju lidera SDS-a, zaboravljajući pri tom da jedan čovjek ni u kom slučaju ne može biti odgovoran za sve neuspjehe stranke.
Osmijesi prerasli u grimase: Vukota Govedarica u društvu počasnog predsjednika PDP-a Mladena Ivanića i lidera NDP-a Dragana Čavića, koji se u međuvremenu priklonio Dodiku
Puhalo, pak, navodi da je poraz opozicije na prošlogodišnjim opštim izborima rezultat na jednoj strani lošeg rada svih članica Saveza za pobjedu, „koji nisu bili iskreni jedni prema drugima“. Na drugoj strani, kaže naš sugovornik, borba sa strankama na vlasti nije bila ravnopravna, jer je ta ista vlast upotrijebila sve raspoložive resurse, od javne administracije, policije, pravosuđa, javnog medijskog servisa, kako bi osigurala izbornu pobjedu.
„Vlast je imala na svojoj strani Rusiju i Srbiju, i to nije nezanemarivo. Ne želim ovim amnestirati opoziciju od odgovornosti, ali sve su to faktori koje treba imati na umu“, dodaje Puhalo.
Ističe i da je pitanje da li je razjedinjena opozicija mogla uraditi više, te dodaje i da nije uspjela da kapitalizira nezadovoljstvo građana socijalno-ekonomskim stanjem.
„Sve karte stavili su na Davora Dragičevića i to se odrazilo i na izborni rezultat u Banjaluci. Ali izborni rezultati govore da se taj utjecaj građanskog nezadovoljstva, artikuliran kroz ‘Pravdu za Davida’, topio već na deset kilometara od Banjaluke. I bilo je svima jasno da će izborni rezultati biti takvi kakvi jesu, ali mi naprosto od želje za promjene nismo to htjeli vidjeti“, podvlači Puhalo.
Aktivista građanskog pokreta ReStart Srpska Stefan Blagić navodi da je stanje u kojem se nalazi opozicija u RS-u sasvim očekivano, jer stranke okupljene u blok Saveza za promjene, odnosno Saveza za pobjedu, nisu uspjele da kapitaliziraju lošu političku i ekonomsku situaciju u RS.
„Istraživanja javnog mijenja, koja su rađena u januaru 2018. godine, ukazivala su da je rejting opozicionih stranaka u javnosti mnogo gori nego su to pokazali opšti izbori. Građani su očekivali da im se nude konkretna rješenja, a ne floskule, izjave s konferencija za novinare, saopštenja. Jednom rječju, očekivali su da se neko iskreno bori za promjene“, kaže Blagić za Inforadar.
Stefan Blagić: Opozicija nema ni snage ni volje nešto da mijenja
Dodaje da Davor Dragičević, odnosno sve aktivnosti grupe Pravda za Davida, jesu rezultirali promjenom raspoloženja dijela građana, ali ne u mjeri da bi to dovelo i do smjene vlasti.
„Ključni je problem što opozicija nema ni snage, a smatram ni volje da stvari mijenja. Mislim da oni smatraju da je mnogo komotnija pozicija biti van vlasti nego je preuzeti i uhvatiti se u koštac s brojnim problemima. Iz prostog razloga jer se i od opozicionih fotelja sasvim dobro živi“, zaključuje Blagić.
NOVE IDEOLOGIJE
Ono što je u ovom trenutku sasvim jasno jeste da u Republici Srpskoj više ne postoji jak opozicioni blok, čime je i otvoren prostor SNSD-u da suvereno vlada političkom scenom ovog entiteta, uz „nijemu“ podršku SP-a, DNS-a, DEPS-a, NDP-a i Ujedinjene Srpske, i demokratiju zamjenjuje autoritarnim režimom koji iz dana u dan represivnim mjerama ušutkava svaki oblik drugačijeg mišljenja i djelovanja.
Najbolji primjer za to je izostanak adekvatnih reakcija opozicionih stranaka na institucionalnu, tačnije policijsku represiju započetu prema građanima 25. decembra, koja se u kontinuitetu nastavlja.
Opozicija, odnosno ono što je od nje ostalo ostalo, bazirala se na pisanja saopštenja za javnost i verbalne osude, ali nije stala uz građane koji su nekoliko dana izlazili na proteste u Banjaluci nakon što su zabranjena okupljanja na Trgu Krajine, odakle su uklonjeni svi simboli borbe onih koji su tražili istinu i pravdu za ubijenog Davida Dragičevića.
I ne samo to, jednako anemične reakcije stigle su i na napade i prijetnje kojima je izložen Draško Stanivuković. To sve, smatra Blagić, samo je dokaz da opozicija ponovo očekuje da građani sami iznesu neke promjene, bez namjere da stane uz te građane ili ih povede.
Foto: Draško Stanivuković, poslanik PDP-a, kao jedan od najaktivnijih i najpopularnijih zvaničnika opozicije u posljednje vrijeme izložen ozbiljnim prijetnjama
Blagić ističe da je to u neku ruku i dobro, jer „ako je ikada postojao trenutak onda je to sada za stvaranje nove ideološke opozicije“.
„To bi otvorilo prostor za novi oblik političkog djelovanja, političke borbe koja je društvu neophodna“, zaključuje Blagić.
I Puhalo smatra da je opozicija, ovakva kakva jeste, beskorisna.
„Nada za promjene je da se pojavi nova prava opozicija u RS-u. Isto tako, mnogo toga zavisit će i u kom pravcu će se razvijati politička situacija u Srbiji. Rezultiraju li građanski protesti odlaskom s vlasti srpskog predsjednika Aleksandra Vučića, to bi se moglo odraziti i na RS, odnosno BiH. I za nadati se je da će stvari krenuti nabolje“, ocjenjuje Puhalo.
