Autor: Jelena Denda Borjan
Nadležni su za pravljenje igrališta imali jednostavan recept – gradi se i kada za to ne postoje potrebni dokumenti, tenderi se štimaju i „kroje“ za podobne firme kako kome odgovara, a javni novac završava u džepovima odabranih. Sve to građane je koštalo oko 132.000 maraka sa PDV-om.
Najviše novca u priči o igralištima iz bilećke kase uzelo je Javno preduzeće „Hercegovina putevi“ – čak 92.297 KM sa PDV-om. Od toga im je 18.672,50 maraka dato za asfaltiranje nepostojećeg igrališta koje u papirima „smješteno“ u naselje iznad nekadašnje fabrike „Kovnica“.
Međutim, Opština nikada nije isplatila navedeni novac „Hercegovinaputevima“. Igralište je fantomsko, ali dugovi, ipak, nisu, pa je ovo preduzeće nedavno odlučilo da tuži Opštinu zbog ovog i drugih dugovanja. Nakon toga, uslijedila je blokada opštinskog računa koja je još na snazi.
Načelnik u službi kršenja zakona
Osim fantomskog, građani Bileće dobili su i igrališta koja, iako su sva izgrađena od 2017. do 2020. godine, već sada izgledaju zapušteno i loše.
Prema „Direktovoj“ računici, igralište u naselju Zlatište koštalo je građane oko 35.000 maraka. Toliko je dato na betonske radove, asfaltiranje i pola ograde. Njenu drugu polovinu finansirala je Omladinska banka kroz jedan od svojih malih projekata. Na igralištu je skroman mobilijar, koji nije nabavljen opštinskim novcem, a čine ga dva gola i jedan zarđali stub za koš.
Igrališe u Zlatištu (FOTO: Direkt)
Radove na ovom, ali i na još četiri igrališta, izvodio je „Bostef inženjering“ , porodična firma Radenka Popare, tadašnjeg načelnika Odjeljenja za prostorno uređenje i stambeno-komunalne poslove u Opštini Bileća. Formalna vlasnica „Bostefa“ je njegova supruga Ana, dok je direktor njegov sin Bojan. Gradeći dječija igrališta, Poparina porodica protivzakonito je uzela 25.576 maraka opštinskog novca.
„Prema Zakonu o službenicima i namještenicima u organima jedinice lokalne samouprave, službenik ne može donositi odluke niti učestvovati u donošenju odluka koje utiču na njegov finansijski ili drugi interes, kao ni, u ovom slučaju, na finansijski ili drugi interes njegove porodice. Dakle, službenik o kome je riječ se morao izuzeti od odlučivanja i nikako kao načelnik odjeljenja nije mogao učestvovati u donošenju odluke o davanju poslova firmi u vlasništvu svoje žene. Zakon čak propisuje da, ukoliko se utvrdi ovakva nespojivost, onda načelnik opštine nakon sprovredenog postupka za utvrđivanje nespojivosti donosi rješenje o prestanku radnog odnosa službenika“, objašnjava za „Direkt“ Damjan Ožegović iz Transparensi internešnala BiH.
Radenko Popara
No, Popara nije dobio otkaz ni zbog ove, niti zbog drugih protivzakonitih radnji u vezi sa bilećkim igralištima. Dokumenti do kojih je „Direkt“ došao pokazuju da su dva od šest igrališta (u Zlatištu i kod Vatrogasnog doma) izgrađena nelegalno, dok je jedno legalizovano naknadno. Popara je u svim ovim slučajevima bio nadležan za izdavanje lokacijskih uslova bez kojih radovi nisu smjeli početi, ali nije uradio ništa da ih spriječi. Štaviše, poslove na nelegalnim gradilištima obavljala je njegova porodična firma.
Na pitanje „Direkta“ šta je lokalni građevinski inspektor utvrdio u vezi sa izgradnjom spornih igrališta iz Opštinske uprave odgovorili su da nam ne mogu dostaviti odgovor, jer je inspektor na bolovanju.
Igralište kod tzv. Modne kuće. Ograda koja je do ulice ima samo stubove, bez mreže (FOTO: Direkt)
„Koktel“ tenderi
Sve poslove u vezi sa izgradnjom igrališta „Bostef“ je od Opštine Bileća dobio putem direktnih pogodbi čime su drugi ponuđači eliminisani u startu. Pritom, Opština je u pogodbama sa Poparinom firmom u jednu tendersku proceduru stavljala poslove koji nisu imali nikakve veze jedni sa drugima.
Tako je „Bostef“ jednim tenderom dobio izvođenje radova šalovanja i betoniranja zidova i betonskih ploča za sportsko igralište u naselju Jezerine, za trafostanicu u selu Orah, svlačionice lokalnog stadiona i uređenje stećaka.
Prema riječima Damjana Ožegovića, direktive Evropske unije u ovakvim slučajevima nalažu drugačiju praksu.
„Iako se istovrsne nabavke roba, radova i usluga mogu spojiti u jednu tendersku proceduru čak i onda kada se nužno ne dostavljaju, odnosno ne dobavljaju na istu lokaciju, direktive EU nalažu podjelu ovakve nabavke na lotove kako bi se omogućilo da više ponuđača učestvuju u postupku, a u prvom redu da se mala i srednja preduzeća, koja po prirodi stvari imaju manje kapacitete, animiraju na učešće. Veći broj ponuđača znači veći broj ponuda koje po pravilu rezultuju pravičnim nadmetanjem i obaranjem cijene, te dobijanjem najkvalitetnijih roba, radova ili usluga za najmanje javnog novca“, jasan je Ožegović.
Damjan Ožegović, TI BiH
Čak i u slučaju malih nabavki, više ponuđača može omogućiti jeftiniju i/ili kvalitetniju nabavku radova.
„Iako je u ovom slučaju nabavka manje vrijednosti sprovedena direktnim sporazumom, ona se takođe mogla izdijeliti, jer je Zakonom o javnim nabavkama određeno da ugovorni organ nakon ispitivanja tržišta traži pismeno prijedlog cijene ili ponudu od jednog ili više ponuđača te onda pregovara ili prihvata cijenu kao uslov za konačni sporazum. Dakle, umjesto jednog ponuđača za višestruk broj izvršenih radova, moglo se pregovarati sa više ponuđača za svaki od radova posebno te time eventualno prikupiti više različitih ponuda i samim tim odabrati najjeftiniju, najkvalitetniju ili oboje“, navodi Ožegović za naš portal.
„Direkt“ je pokušao da dobije Poparin komentar telefonskim putem, ali nam se nije javio. Inače, u Poparinom mandatu, „Bostef“ je od Opštine Bileća dobio poslove vrijedne više od 100.000 maraka. Prema podacima sa Portala javnih nabavki, skoro svi poslovi dobijeni su direktnim sporazumima, dok su neke od nabavki cijepane kako bi se izbjegla konkurencija, a posao bio dodijeljen direktnom pogodbom baš ovoj firmi.
Za našu djecu
Koliko se u proteklom periodu u Bileći brinulo o djeci govori i činjenica da u ovoj opštini trenutno ne postoji nijedno igralište sa toboganima, klackalicama, ljuljaškama i sličnim mobilijarom, koje je napravljeno novcem iz opštinske kase.
Ova koja su izgrađena jedva da imaju neki sadržaj i uglavnom izgledaju siromašno i tužno. Kao i sama opština, uostalom.
Jer, drugačije ne može ni izgledati mjesto u kom građani ostaju i bez novca i bez onoga za šta su novac dali, a odgovorni samo bez sankcija.
Izvor: direkt-portal.com
