U Haagu su donesene međunarodne presude koje nedvosmisleno dokazuju kako je RS nastala na masovnim zločinima, ali Haag se nije zanimao pitanjima o moralnoj, kulturnoj, ekonomskoj, društvenoj i nacionalnoj devastaciji, i još puno toga što ovaj manji bh. entitet čini bedemom radikalnog srpskog nacionalizma na Balkanu.
O tome se više-manje šuti u javnom prostoru RS-a, osim pojedinih časnih pojedinaca kojim se radi disonantnog mišljenja spram većine prijeti životom. To je autokratska i represivna vlast koja hapsi i tuče, zabranjuje građanska okupljanja, diskriminira nesrpsko građanstvo, jednom riječju prostor bez slobode i pravde. Pravi „tamni vilajet“ u 21. vijeku.
DEVETI JANUAR VEĆ PET GODINA NEUSTAVAN
Ni na vidiku nema političke snage, niti organizacije koja je spremna se suočiti sa svim grijesima prethodnih režima, a koji su počeli ovom izjavom:
„Konstatujem da je skupština srpskog naroda u BiH usvojila Deklaraciju o proglašenju Republike srpskog naroda BiH dana 9.1.1992. i proglasila Republiku srpskog naroda BiH kao federalnu jedinicu u sastavu savezne Republike Jugoslavije“, kazao je tada osuđeni ratni zločinac Momčilo Krajišnik, bivši predsjednik Narodne skupštine RS.
Foto: Momčilo Krajišnik, prvi predsjednik Narodne skupštine RS, u Haškom tribunalu
Od tada traje igrokaz i populistički spektakl koji se izvodi svakog 9. januara, čime svaka nova/stara vlast u RS-u dokazuje lojalnost Karadžićevoj ideologiji. To se na neki način može i očekivati od režima Milorada Dodika, ali i opozicije u RS-u koja misli unisono i klimoglavo kao čopor prateći mit o 9. januaru kao danu i krsnoj slavi RS-a. Bošnjaci, Hrvati i oni građani koji se osjećaju kao „ostali“ u RS-u taj dan smatraju spornim, nedostojnim, uvredljivim, jer ozvaničava početak politike podjela, zločina i genocida.
Bakir Izetbegović, kao član Predsjedništva BiH, zbog toga je podnio apelaciju Ustavnom sudu BiH, a sud je u novembru 2015. odlučio da je 9. januar kao Dan RS – neustavan.
Presudu Ustavnog suda BiH vlasti u Republici Srpskoj, međutim, nisu priznali, pa su u septembru 2016. održali referendum o danu RS-a, na kome se 99,79 posto građana izjasnilo da žele da obilježavaju 9. januar kao dan ovog entiteta. Ustavni sud poništio je rezultate refrenduma, no ni tu odluku vlasti RS nisu priznale.
Ustavni sud BiH: Vrhovni autoritet sa zadatkom zaštite ustavnosti
Narodna skupština RS zatim je donijela novi zakon o praznicima gdje je uvrstila i pomenuti referendum kao argument za obilježavanje 9. januara kao dana RS-a. Tako je NSRS djelimično izmijenila zakon o praznicima, ali i dalje nije ispoštovana odluka suda.
Ne treba imati dilemu da se neće u skorijoj budućnosti RS-a pojaviti saosjećanje i solidarnost za drugog i drugačijeg, poštovanje i pijetet za žrtve i njihove porodice, čak i na razini najobičnije građanske pristojnosti koja je trajno protjerana kategorija iz ovog društva.
Društvo kao zajednica vrijednosti u RS-u ne postoji osim ako se pod tim ne podrazumjeva institucionalizirana rehabilitacija zločinaca i relativizacija zločina, koji su baš trasirani kao programska platforma neustavnog 9. januara. Ljudima kao akterima društva u RS-u nije data mogućnost da uspostave kontinuitet svog života prije 9. januara sa svojim životom poslije 9. januara, jer tada nije postojala RS, dakle, prije je bilo ništa po njima, a poslije svih tih zločina jeste RS.
RAZORENI DRUŠTVENI KAPACITETI
Ako se pogleda sudski i činjenično unazad, historija kraja prošlog vijeka jeste historija zločina koji se odigrao na prostorima sadašnje administrativne jedinice priznate mirovnim dejtonskim sporazumom kao Republika Srpska.
Pošto predstava o sebi, prije zločina nije moguća, a vlast nema viziju, ideju šta želi od RS-a kao dijela BiH, osim da ga u doglednoj budućnosti pripoji Srbiji, identitet čitavog društva i identitet svakog građanina jeste sumnjiv, neodređen, nestvaran, jer se identitet gradi na kontinuitetu predstave o sebi koji je u ovom slučaju vezan za vrlo kratko razdoblje postojanja na zločinu.
Umjesto da se dogovorom i kompromisom sa svojim sunarodnjacima pokuša dogovoriti datum i način na koji će se obilježavati Dan RS i tako čitavo društvo krene u poduhvat vlastite političke, društvene i kulturne rekonstrukcije, svjedočimo godinama 9. januaru kao danu civilizacijske sramote za RS.
Očito da će se dugo čekati u RS-u neko hrabar i pametan, koji će prepoznati da je aktuelna vlast razorila sve društvene kapacitete za sklapanje pristojnih društvenih aranžmana. Taj uvid počinje na identifikaciji zlodjela svojih prethodnika, jer RS mora iznova da izgradi sopstveni politički identitet u opreci prema masovnim zločinima koji su počinjeni i koji se ne mogu ni objasniti ni opravdati.
Ovako, 9. januar ostaje nedopustiva “normalizacija” Karadžićeve i Mladićeve krvave epizode u historiji srpskog naroda u BiH, sa željom da se ovaj datum etablira kao historijska tačka novog nacionalnog identiteta Srba iz RS.
