Istraživački tim Inforadara
U prošlu subotu, nešto iza 14 sati, kamion mostarske kompanije za uklanjanje otpada i reciklaže Alba BiH d.o.o dovukao je otpad iz Širokog Brijega na trnovsku deponiju. Preciznije – u Krupac, na lokaciju Krupačkih stijena, u širem rejonu Sarajeva. Ova deponija od korita rijeke Željeznice udaljena je svega petnaestak metara. Napravljena je u srcu prirode i na izvorištima rijeka.
Unazad godinama, u prosjeku skoro svaki dan Albini kamioni istovaraju na ovom mjestu velike količine štetnog otpada (što je samo po sebi znakovito s obzirom da udaljenost).
„TRGOVSKA GORA“ NADOMAK PREDSJEDNIŠTVA BiH
Međutim, novim ugovorom, koji je daleko od očiju javnosti potpisan 1. avgusta 2020. godine između direktora Albe i JKP Trnovo d.o.o. iz Trnova, uz znanje načelnika opštine Trnovo Dragomira Gagovića, prema tvrdnjama nekolicine ogorčenih mještana upoznatim s načinom odlaganja otpada, u pitanje je dovedeno javno zdravlje stanovništva toga kraja, ali cijele regije i grada Sarajeva.
Mještani koji su nas zvali u Krupac na teren tvrde, a i sami smo mnogo toga vidjeli i saznali tokom našeg istraživanja, kako sve upućuje na to da firma sa sjedištem u Mostaru u Krupac dovlači i odlaže – medicinski otpad!
Foto: Faksimil Ugovora koji vrijedi od 1. avgusta ove godine
Sumnju najprije budi to što ugovorom nije precizirano koja se vrsta otpada odlaže, ali i što se krši odredba po kojoj je korisnik usluga „dužan odlagati otpad isključivo radnim danima“, i to do 16 sati. Stalni dolazak otpada u specijalnim kontejnerima, u kasnim satima i u vrijeme vikenda, dakle kada ne rade inspekcijske službe, u što se uvjerila i ekipa Inforadara na terenu, izazvala je opravdanu sumnju mještana da se ne radi o običnom komunalnom ili ekonomskom otpadu.
Foto: Kamioni otpad dovoze doslovno tajno, pod okriljem noći i van radnog vremena
Oni ističu da su takve informacije u međuvremenu dobili i od radnika deponije, ali i gumare locirane u tom rejonu. Za Inforadar pojašnjavaju da je procedura slijedeća: nakon dolaska šlepera, vozač s jednim radnikom deponije iskopava rupu u kojem se istresa medicinski otpad, a onda na njega navlače komunalni otpad. Svakog petka popodne taj otpad se spaljuje, a ostaci završavaju u rijeci Željeznici!
Indikativno je i to što je direktor firme Alba BiH d.o.o. Vlado Jerkić izbjegao odgovor na naše ključno pitanje. Inforadar mu se obratio mailom kako bismo saznali o kakvom otpadu se radi, da li je u pitanju medicinski, te po kojoj ga cijeni depunuju, a od Jergića smo, u pisanoj formi, dobili tek slijedeće:
„Odabir na koju deponiju odlažemo otpad iz naše poslovne djelatnosti se sastoji od ekonomko tržišne kalkulacije transporta i deponiranja. Sa našim komitentima imamo ugovore za odvoz i transport komunalnog otpada. Cijena odlaganja komunalnog otpada je ugovorna stavka i određena je cijenovnikom davatelja usluge deponiranja.“
I to je bilo sve. Ni riječi o vrsti otpada.
OGORČENJE I STRAH MJEŠTANA
Mještani ističu da su dodatno u strahu zbog korona virusa jer tu završavaju dijelovi ljudskog tijela, fetusi, placente itd., dakle patološki otpad, ali i infektivni koji sadrži patogene biološke agense koji zbog svog tipa, koncentracije ili broja mogu izazvati bolest kod ljudi koji su im izloženi.
Sama deponija Krupačke stijene, koja već duže predstavlja predmet zabrinutosti prvenstveno građana Krupca i Vojkovića, pogotovo sada treba da zabrine sve građane dijela Istočnog Sarajeva pa i sve stanovnike Sarajevskog polja.
Locirana je u kanjonu i u neposrednoj blizini rijeke Željeznice, jedine veće rijeke u donjem dijelu Istočnog Sarajeva. Sve vode od atmosferskih padavina slijevaju se s deponije zajedno sa svim nečistoćama direktno u Željeznicu, a takođe zagađuju podzemne vode koje se slijevaju sa tih padina u Sarajevsko polje.
Jedan od zabrinutih i ogorčenih mještana, dobro upoznatih sa dešavanjima na deponiji, je i Vladimir Lubura.
„Raspolažem informacijama, a i lično mi je vozač jednog od kamiona to potvrdio, da nam ovdje iz Hercegovine dovlače i odlažu medicinski otpad, što je katastrofa samo po sebi! Pošto se ovdje radi o kanjonu, on predstavlja vrata Sarajevskog polja i naseljenih mjesta i kretanje vazdušnih struja je uvijek iz pravca jug-sjever, tj. od deponije u Krupac, Vojkoviće i dalje. Naprimjer, kada se deponija zapali, cijela kotlina bude od dima od koga se ne može disati. Ovu situaciju je pogoršalo i postavljanje spalionice guma na deponiji, odnosno pogona za reciklažu guma, a zagađenje vazduha je takvo da onemogućava normalan život u našem naselju, bez mogućnosti da otvorimo prozore da djeca izađu ispred kuće. Još u julu 2018. stanovnici su se žalili ekološkoj inspekciji Grada Istočno Sarajevo, ali do danas nisu dobili odgovor. A sada smo još dobili i ovo“, ističe Lubura.
Lubura: Da je riječ o medicinskom otpadu potvrdio mi je i vozač kamiona
Svjetlana Bjelica iz Trnova, nastanjena u Krupcu, jedna je od mnogobrojnih koji su se obraćali vlastima u Istočnom Sarajevu. Kaže da se administracija ogradila od nadležnosti za deponiju pa tako i informacija o medicinskom otpadu, navodeći da je sve u nadležnosti opštine Trnovo. Sljedeća adresa je bila Sonja Klepić, komunalna inspektorica, koju je Bjelica bezuspješno zvala više puta, apelirajući na hitnost rješavanja problema. Klepićeva je obećala povratne informacije, no poslije nekoliko dana je otišla na godišnji odmor i više se nije javljala.
Koliko je situacija opasna i moguće van kotrole potvrđuju i informacije iz više izvora o tome da su se dvojica mlađih radnika koji su radili u gumari, lociranoj usred deponije, razboljeli i preminuli u razmaku od osam mjeseci! Trenutno ovaj pogon ne radi. Nije poznato da li zbog smrti mladih ljudi, što čeka moguće dozvole.
Cijelu situaciju usložnjava i to što je deponija locirana na teritoriji opštine Trnovo, čija administracija ne mari za zdravlje i život stanovnika opština koje se nalaze nizvodno i sjeverno od deponije. Situacija se dodatno pogoršala nakon sklapanja ugovora opština Trnovo sa opštinama iz Federacije o dovođenju njihovog otpada na ovu deponiju.
NAČELNIK TVRDI DA NEMA OPASNOG OTPADA
Inforadar se obratio nadležnim službama u Trnovu, načelniku Gagoviću i direktoru JKP Trnovo d.o.o. Aleksandru Golijaninu, pitanjima o tome zašto se hercegovački otpad dovozi u njihovu općinu, te da li je riječ o medicinskom otpadu. Pred zaključenje ove priče iz Opštine Trnovo od načelnika Gagovića dobili smo odgovore iz kojih proizilazi da je JKP Trnovo d.o.o osnovano 2017. i da su „nastavili da sarađuju s preduzećima koja su i ranije odlagala otpad na deponiju“.
On negira da se odlaže bilo koji osim građevinskog i sličnog otpada, jer je to „strogo zabranjeno“. Također, negira da kamioni iz Hercegovine dovoze i odlažu otpad vikednom te pod okriljem noći, tvrdeći da su to „pojedinačni slučajevi uslijed kvarova kamiona i slično“, međutim, Inforadar raspolaže fotografijama koje govore suprotno.
Osim otpada iz opština Istočnog Sarajeva, za čije potrebe je napravljena ova deponija, saznajemo da je opština Trnovo sklopila ugovore sa Mostarom (za koji usluge prevoza obavlja zenička firma), Širokim Brijegom, Ilijašom i Brezom. Postoji sumnja da se, osim medicinskog, dovozi i otpad iz Aluminija. Također se dovozi i otpad životinjskog porijekla iz pogona Argete sa Mostarskog raskršća, tako da kanal za odvođenje padinskih voda koji ide ispod ceste direktno u rijeku Željeznicu ima izgled potoka naftno-crne boje.
Foto: Faksimil Ugovora potpisanog sa komunalnim preduzećem iz Breze
Mještani s kojima smo razgovarali na terenu s pravom se pitaju kako dotični imaju hrabrosti da u cilju popunjavanja rupa u budžetu opštine Trnovo ugrožavaju zdravlje i život svih njih?
S obzirom da je riječ o velikim količinama i otpadu koji se u tonama odlaže na dnevnoj osnovi, sada se pojavljuje dodatni problem. Upućeni tvrde da će do kraja godine biti popunjen kapacitet ove deponije i niko ne zna gdje će se ubuduće odlagati otpad iz opština Istočna Ilidža i Istočno Novo Sarajevo, za čije potrebe je i napravljena ova deponija.
Nažalost, zbog interesa i biznisa vlasti svi trpe teške posljedice, dok je stanovništvu cijele sarajevske regije ugroženo javo zdravlje.
