Piše: Bojana Ninković (Capital)
Revizori ističu da se procjenjuje da u Republici Srpskoj postoji oko 270 ilegalnih deponija otpada, te da njihovo čišćenje i aktivnosti sanacije zemljišta zahtijevaju znatna finansijska sredstva.
„Osim komunalnog otpada, na opštinske deponije često se odlaže i industrijski, klanički i drugi otpad. Većina opštinskih deponija ne posjeduje potrebne dozvole za rad“, upozoravaju revizori u svom izvještaju.
Republički revizori su zamjerili i to što formiranje područja za upravljanje komunalnim otpadom i izgradnja zajedničkih deponija nisu planirana na osnovu broja stanovnika i proizvedne količine otpada u cilju održivosti sistema, niti sa finansijskim mogućnostima upravljača, što je navedene aktivnosti činilo teško sprovodivim, a pojedine investicije teško održivim.
„Osnovni izvor finansiranja sistema za upravljanje komunalnim otpadom, koji se obezbjeđuje iz naknada korisnika usluga, nije dovoljan da pokrije troškove upravljanja komunalnim otpadom i neophodne investicije“, navode revizori.
Prema njihovim riječima, drugi izvori finansiranja, iako su bili značajna podrška pojedinim komunalnim preduzećima, nisu prisutni u mjeri da nadomjeste nedovoljno finansijskih sredstava u sistemu za upravljanje komunalnim otpadom.
„Sakupljeni komunalni otpad u većini jedinica lokalne samouprave odložen je na nekontrolisane i neuređene lokalne deponije. Revizija je utvrdila da su komunalna preduzeća vršila odlaganje sakupljenog otpada na lokalne deponije i na područjima s izgrađenom zajedničkom deponijom“, stoji u izvještaju.
Upozoravaju da je zakazala i inspekcija, odnosno da je inspekcijski nadzor nad provođenjem zakonskih odredaba vršen sporadično bez efekata na efikasnost sistema za upravljanje komunalnim otpadom.
„U potputnosti je izostalo sprovođenje nadzora putem kontrola i ocjena efikasnosti, ekonomičnosti i efektivnosti izgradnje i funkcionisanja sistema za upravljanje komunalnim otpadom“, piše u izvještaju.
Dodali su da su komunalna preduzeća nedovoljno i neodgovoarajuće materijalno i tehnički opremljena i nepovoljne strukture troškova poslovanja.
Smatraju i da cijene usluga ne obezbjeđuju pokrivenost troškova sakupljanja, odvajanja i odlaganja na deponiju uz puno pridržavanje svih sanitarnih uslova.
Važno je napomenuti i to da je period revizije od 2019. do 2022. godine te da su njime obuhvaćeni Vlada Republike Srpske, Fond za zaštitu životne sredine i energetsku efikasnost RS, jedinice lokalne samouprave, komunalna preduzeća, kao i javna preduzeća koja upravljaju zajedničkim deponijama.
Osnovni zaključak revizije je da postojeći sistem za upravljanje komunalnim otpadom ne obezbjeđuje efikasno upravljanje komunalnim otpadom.
